(Vốn không là đối tượng BHYT bắt buộc theo Điều lệ BHYT cũ) thông qua cơ chế cấp thẻ BHYT miễn phí thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước đối với mục tiêu công bằng trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe. Chính sách cấp thẻ BHYT miễn phí cho người nghèo sẽ đưa số người tham gia BHYT tăng hơn gấp đôi so với số thẻ BHYT hiện hành (cả nước có khoảng 21 triệu người nghèo theo chuẩn nghèo mới).

Tuy mức phí BHYT cho người người nghèo có thể sẽ được nâng từ 50.000 đồng/người lên 60.000 đồng/người/năm, song mức phí này vẫn thấp hơn nhiều so với nhu cầu chi phí y tế bình quân. Bổ xung 20 triệu người nghèo vào đối tượng tham gia BHYT bắt buộc sẽ là thách thức lớn cho công tác quản lý quỹ BHYT, ít nhất từ 3 khía cạnh: a) tăng gấp đôi số thẻ của BHXH hiện đang quản lý b) Mức phí BHYT không tương xứng nhu cầu chi phí y tế và c) khả năng đáp ứng của hệ thống cung ứng dịch vụ còn nhiều hạn chế.

Quyết định thực hiện BHYT cho người lao động trong các “tổ chức lao động nhỏ”, nếu được thực hiện một cách triệt để, sẽ tạo điều kiện cho ít nhất thêm 4 triệu người lao động trong các tổ chức lao động ngoài nhà nước được hưởng chế độ BHYT. Tuy vậy, đây chính là khu vực mà hệ thống BHXH hiện chưa có cơ chế và giải pháp đủ mạnh để thực thi nhiệm vụ. Cả nước hiện đang trên 40 triệu lao động, trong đó có khoảng 11 triệu người làm công ăn lương (“có quan hệ lao động”), nhưng số lao động tham gia BHXH – BHYT hiện mới chỉ là 5,75 triệu ngưởi, trong đó chỉ có khoảng 20% lao động khu vực ngoài nhà nước tham gia BHXH9.

Đáng chú ý là khi thực hiện BHYT bắt buộc đối với khu vực “tổ chức lao động nhỏ”nếu BHXH Việt Nam vẫn quản lý được nhưhiện nay thì hiện tượng lựa chọn bất lợi sẽ xảy ra, tạo nguy cơ lớn lạm dụng quỹ BHYT10.

Đối với số lượng người tham gia BHYT bắt buộc thuộc các nhóm đối tượng “truyền thống”(bao gồm người lao động trong các đơn vị hành chính, sự Phạm Đỗ Nhật Tân, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, Chính sách bảo hiểm xã hội: thực trạng và định hướng trong thời gian tới, Website Bộ Lao động và thương binh xã hội, truy nhập 13/9/2005.

Lựa chọn bất lợi: chỉ khi có người lao động bị bệnh nặng, chi phí lớn thì các tổ chức lao động nhỏ (vốn đang ngoài tầm quản lý của BHXH VN) mới tham gia BHYT. Thậm chí, không loại trừ các trường hợp đưa người ốm vào tổ chức của mình để mua BHYT bắt buộc. xí nghiệp, doanh nghiệp nhà nước, cán bộ xã, phường, đại biểu hội đồng nhân dân các cấp, cán bộ hưu trí, mất sức, người có công với cách mạng …) thì sẽ không có biến động đáng kể trong nhiều năm tới, do chính sách cải cách hành chính, giảm biên chế, giảm đầu mối các cơquan hành chính sự nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.